سندروم قلب شکسته

آشنایی با سندروم قلب شکسته (Takotsubo cardiomyopathy)

مرگ ناشی از دل‌ شکستگی پدیده‌ای بیشتر از یک افسانه‌است، این بیماری که نشانه‌هایی مشابه سکته قلبی دارد، در برخی موارد می‌تواند منجر به مرگ افراد شود.

براساس گزارش ساینس‌الرت،‌ سندروم قلب شکسته حالتی است که اولین بار درحدود ۲۰ سال پیش توسط محققان ژاپنی کشف شد و طی ۱۰ سال گذشته در کشورهای غربی مورد توجه بسیار قرار گرفته‌است. این وضعیت که تاکوتسوبو کاردیومیوپاتی یا TTC نیز نامیده می‌شود، به طور موقت بر توانایی قلب در پمپ کردن موثر خون اثر می‌گذارد. زمانی که این اتفاق رخ می‌دهد، فرد نشانه‌هایی شبیه به نشانه‌های حمله قلبی را تجربه می‌کند، نشانه‌هایی مانند درد قفسه سینه،‌تنگی نفس و در برخی موارد این اختلال موجب مرگ افراد نیز می‌شود.

اگرچه نشانه‌های سندروم قلب شکسته و حمله قلبی مشابه هم هستند، اما عوامل متفاوتی به بروز آنها دامن می‌زنند. حمله قلبی در اثر مسدود شدن شریان‌های سرخرگی تامین‌کننده خون مورد نیاز ماهیچه‌های قلب رخ می‌دهد، اما مکانیزم دقیق سندروم قلب شکسته هنوز کاملا آشکار نشده‌است.

سندروم قلب شکسته با انقباضات غیرعادی بطن چپ، اصلی‌ترین مخزن پمپ کننده قلب، در ارتباط است؛ اما با انسداد شریان‌های سرخرگی ارتباطی ندارد. این وضعیت در سطح بین‌المللی مورد مطالعه‌ای وسیع قرار گرفته‌است اما این موضوع که هورمون‌های استرس‌زا مانند آدرنالین تا حدی در بروز سندروم قلب شکسته نقش دارند در جوامع علمی به صورت گسترده‌ای پذیرفته‌ شده‌است.

•عامل وقوع سندروم قلب شکسته چیست؟

بیشترین موارد گزارش شده ابتلا به این سندروم دچار استرس‌های شدید جسمی و روحی شده‌اند. این وضعیت اولین‌بار در زنی تشخیص داده شد که با رویداد عاطفی شدیدی،‌مانند از دست دادن همسرش مواجه شده‌بود،‌ از این رو است که این وضعیت را با نام قلب شکسته می‌شناسند.

عوامل استرس‌زای مرتبط با این وضعیت از تنوع بالایی برخورداراند،‌ از رویداد‌های بی‌اهمیت گرفته تا رویداد‌های شدید و متحول‌کننده. رایج‌ترین آنها مرگ همسر یا یکی از عزیزان، جدال‌های خانوادگی، رویداد‌های منفی در محل کار، بیماری‌های روانی،‌از دست دادن مال و اموال، از دست دادن حیوان خانگی، سالگرد مرگ یک فرد یا رویداد‌های ناخوشایند اجتماعی یا زیست‌محیطی مانند جنگ، زلزله یا سیل هستند.

نمونه‌های رایج‌ترین موارد گزارش‌شده از عوامل استرس‌زا شامل بیماری‌های حاد، سکته مغزی، صرع، استرس گرمایی، ابتلا به سرطان یا زایمان کردن هستند. به نظر می‌آید لیست ازن موارد بی‌انتها هستند و از میان هزاران مورد گزارش شده، به نظر می‌آید تقریبا هر عاملی می‌تواند نشانه‌های سندروم قلب شکسته را در افراد ایجاد کند. حتی گزارش شده که این وضعیت در واکنش به رویداد‌های بسیار شاد نیز رخ می‌دهد.

•چه کسانی مبتلا می‌شوند؟

به نظر می‌آید این وضعیت بیشتر بر زمان ۶۵ تا ۷۰ سال اثر می‌گذارد با این‌همه با بیشتر شناخته شدن این بیماری به نظر می‌آید موارد ابتلا در دیگر گروه‌های سنی نیز افزایش پیدا می‌کنند. هنوز مشخص نیست چرا زنان بیشتر از مردان در برابر این سندروم آسیب‌پذیرند یا چرا برخی از افراد در شرایط استرس‌زا به این وضعیت دچار می‌شوند و گروهی دیگر در برابر آن مقاومند. شاید به این دلیل باشد که گروهی از انسان‌ها در برابر استرس مقاومت روانی کمتری دارند. همچنین ممکن است بدن برخی از افراد در برابر ترشح ناگهانی حجم زیادی از هورمون استرس مقاوم نباشد.

•چطور تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص این وضعیت معمولا زمانی رخ می‌دهد که فردی با نشانه‌های حمله قلبی وارد اورژانس یک بیمارستان می‌شود و آنژیوگرافی روی او اجرا می‌شود، عملیاتی که میزان گرفتگی شریان‌های قلب را می‌آزماید. حین انجام آنژیوگرافی پزشکان متوجه می‌شوند که انسداد عروق دلیل بروز این نشانه‌ها نبوده‌است، آنها به انقباضات غیرعادی بطن چپ قلب که با سندروم قلب شکسته در ارتباط است پی می‌برند.

درحدود دودرصد از افرادی که نشانه‌های حمله قلبی را دارند و تحت آنژیو قرار می‌گیرند به سندروم قلب شکسته مبتلا هستند. با این‌همه هیچ تردیدی وجود ندارد که این وضعیت هنوز ناشناخته‌است.

چندین دلیل بر ناشناخته بودن این سندروم وجود دارد. اول اینکه در زمان اولین تشخیص سندروم قبل شکسته در ژاپن،‌ غربی‌ها نسبت به این حالت که پدیده‌ای نادر و کمیاب به شمار می‌رفت کمترین علاقه‌ای نشان ندادند. همچنین استرس در الگوی ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی که در آن عواملی مانند فشار خون، کلسترول، سن و وزن را می‌توان برای مدیریت خطر و درمان با دقت اندازه‌گیری کرد،‌جایگاه قابل قبولی ندارد. از سویی دیگر درک ناقص انسان از سندروم قلب شکسته توانایی او را در تشخیص تمامی شرایطی که ممکن است نشانه‌های این سندروم ظهور کنند را محدود ساخته‌است.

این وضعیت می‌تواند منجر به مرگ شود،‌ اما مرگ ناشی از TTC پدیده‌ای بسیار نادر است که معمولا به واسطه همزمانی با بیماری درحال درمان دیگری رخ می‌دهد. خبر خوب این است که بیشتر مبتلایان به سندروم قلب شکسته طی چند هفته سلامت کامل خود را باز می‌یابند، با این‌همه ممکن است این وضعیت در برخی از افراد حالتی تکرار شونده باشد.

•درمان

درمان سندروم قلب شکسته در مراحل اولیه شبیه به درمان حملات قلبی است، اما پس از تشخیص درست سندروم، در نوع درمان تغییراتی ایجاد خواهد‌شد. داروهایی که به آنزیم مبدل آنژیوتانسین یا ACE شهرت دارند،‌مهارکننده‌ها که فشار را از عروق خونی برمی‌دارند، و مسدود‌کننده‌های بتا که ریتم قلب را کنترل کرده و فشار خون را کاهش می‌دهند، داروهایی هستند که معمولا از آنها برای کاهش فشار روی قلب استفاده می‌شود. با این همه درحال حاضر مشخص نیست چه داروهایی برای درمان سندروم قلب شکسته کارایی بیشتری دارند یا برای چه مدتی می‌توان از این داروها استفاده کرد.

شواهد زیادی مبنی بر این وجود دارد که احساسات منفی از قبیل استرس، افسردگی، خشم، خستگی، درد، ترس و اضطراب با افزایش خطر بروز نشانه‌های بیماری‌های قلبی در ارتباطند.

این سندروم نمونه‌ای دیگر از عوارض مخرب استرس بر سلامت انسان است. با افزایش آگاهی نسبت به این وضعیت و همزمان افزایش شدت استرس‌های روزانه در جوامع مختلفّ، باید انتظار داشت تا موارد بیشتری از ابتلا به این سندروم را در آینده شاهد باشیم.

منبع: همشهری آنلاین