گروه درمانی نوعی روان درمانی است که در آن یک یا چند روانشناس هم زمان با چند نفر شرکت کننده در تعامل هستند. این نوع از درمان را می توان در مکان های مختلفی از جمله مطب های خصوصی درمان، بیمارستان، کلینیک های سلامت روان و مراکز جمعی انجام داد.
گاهی از گروه درمانی به تنهایی استفاده میشود ولی معمولا گروه درمانی با یک برنامه جامع درمان ترکیب میشود که شامل روان درمانی فردی و یا مصرف دارو تحت نظر روان پزشک می‌باشد.
فواید گروه درمانی چیست؟
مزیت های گروه درمانی
اروین د یالوم در کتاب “نظریه و تمرین گروه درمانی”، فواید درمان گروهی را، که از گزارشات کسانی که در فرایند گروه درمانی شرکت داشته اند گرفته شده، بیان می‌کند:
القای امید
گروه شامل اعضایی است که در مراحل مختلف درمان هستند. مشاهده افرادی که در حال دست و پنجه نرم کردن با یک اختلال یا بهبود آن هستند، به کسانی که تازه وارد مرحله درمان شده اند، امید تازه ای می‌بخشد.
عمومیت بخشی به مشکل
بودن در کنار افرادی که تجربه مشترکی از یک مشکل یا اختلال خاص را دارند کمک می‌کند تا فرد بداند مسئله ای که با آن روبرو است یک مسئله جمعی است و او در ادراک این تجربه تنها نیست.
به اشتراک گذاشتن اطلاعات
اعضای گروه با تقسیم اطلاعات خود در خصوص مشکل موجود، می‌توانند به یکدیگر کمک کنند.
نوع دوستی
اعضای گروه می‌توانند با به اشتراک گذاری نقاط قوت خود در برابر مشکل با دیگران، به دیگر افراد گروه کمک کنند؛ از این طریق خودباوری و اعتماد به نفس افراد نیز بالا می‌رود.
باز تعریف ارزش های خانوداگی
شرکت در گروه درمانی از بسیاری جهات شبیه به بودن در محیط خانواده است.
هر یک از اعضای گروه می‌تواند بفهمد تجربیات کودکی اش چه تأثیری روی شخصیت و رفتار فعلی او داشته است. همچنین می‌تواند یاد بگیرد چطور باید از رفتاری که در زندگی واقعی مخرب یا زیان بار است دوری کرد.
الگوبرداری
افراد می‌توانند رفتار سایر اعضای گروه را الگو قرار دهند یا حتی رفتار روانشناس را مشاهده و تقلید کنند.
یادگیری میان فردی
اعضای گروه با تعامل با دیگران و دریافت بازخورد از گروه و روانشناس، به درک بهتری نسبت به شخصیت و ویژگی های خود دست پیدا می‌کنند.
افزایش همبستگی گروهی
از آنجاییکه گروه به خاطر یک هدف مشترک ایجاد و متحد شده، بنابراین گروه محل تمرین خوبی برای اعضا است تا احساس تعلق و پذیرش دیگران را تمرین کنند.
تخلیه ی هیجانی (کاتارسیس)
بیان کردن و به اشتراک گذاری احساسات و تجربیات با گروهی از افراد به تسکین درد، احساس گناه یا اضطراب اشخاص کمک می‌کند.
عوامل وجودی
بودن در گروه احساس حمایت و راهنمایی را به دنبال دارد و گروه درمانی به اعضا کمک می‌کند دریابند که خودشان مسئول زندگی، اعمال و انتخاب هایشان هستند.
جلسات گروه درمانی چگونه برگزار میشود؟
جلسات گروه درمانی
جلسات ممکن است به صورت یک گروه منحصر به سه یا چهار نفر باشد ولی معمولا جلسات گروه درمانی هشت تا دوازده نفر را شامل میشود (اگرچه ممکن است تعداد شرکت کنندگان بیشتر هم باشد).
اعضای گروه غالبا هفته ای یک یا دوبار یا بیشتر، به مدت یک الی دو ساعت گرد هم می‌آیند.
حداقل تعداد جلسات گروه درمانی معمولا حدود شش جلسه است ولی برگزاری جلسات در طول یک سال کامل یا بیشتر هم رایج است.
باید اشاره داشت که ممکن است جلسات به صورت باز یا بسته باشد.
در جلسات باز، شرکت کنندگان جدید هر زمان که مایل باشند می‌توانند به جمع اضافه شوند اما در جلسات بسته تنها اعضای اصلی به شرکت در گروه دعوت می‌شوند و تا انتهای درمان با یکدیگر همراه خواهند بود.
قوانین شرکت در یک گروه درمانی چگونه است؟
در بسیاری از موارد، اعضای گروه در یک اتاق که صندلی های آن به صورت دوار تنظیم شده جمع می‌شوند تا هر یک از اعضای گروه بتوانند مابقی را ببینند.
می‌توان جلسه را با معرفی هر یک اعضای گروه و علت حضورشان در گروه درمانی شروع کرد. اعضا می‌توانند تجربیات و پیشرفت خود از جلسه گذشته را نیز به اشتراک بگذارند.
البته موضوع رازداری اطلاعات در گروه درمانی، در میان اعضای گروه با یکدیگر و روانشناس برقرار خواهد بود.
و افراد از آنچه در جلسات گروه درمانی اتفاق می‌افتد، خارج از جلسه بحثی نمی‌کنند.
در گروه درمانی معمولا یک روانشناس و در برخی موارد چند روانشناس هدایت جلسه را برعهده خواهند داشت.
شیوه دقیق هدایت جلسه، به شدت به اهداف گروه و سبک نظری و درمانی روان شناس بستگی دارد.
روانشناس خوب چه ویژگی هایی دارد؟
برخی روانشناسان مشوق برگزاری دیالوگ آزاد هستند به طوری که هر یک از اعضای گروه مطابق میل خود در بحث شرکت کند. در عوض برخی دیگر برای هر جلسه برنامه خاصی دارند که ممکن است شامل درخواست از اعضا برای تمرین مهارت های جدید با دیگر اعضای گروه باشد.
آیا گروه درمانی واقعا مفید است؟
گروه درمانی، به خصوص در برخی موارد خاص می تواند کاملا موثر واقع شود.
محققان در تحقیقی که در سال ۲۰۱۴ به چاپ رسید، نتایج بیماران در خارج از کلینیک را مورد بررسی قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که گروه درمانی گزینه مناسبی برای درمان افسردگی برخی بیماران بوده است.
طبق مقاله ای که در نظارت انجمن روان شناختی آمریکا منتشر شد، گروه درمانی در زمینه درمان اختلالات زیر کاربرد چشمگیری دارد:
اختلال هراس
اختلال دوقطبی
اختلال وسواس فکری عملی
اضطراب اجتماعی
سوءمصرف مواد
مزایای شرکت در گروه درمانی
از جمله مزایای اصلی گروه درمانی می توان موارد زیر را برشمرد:
گروه درمانی به افراد اجازه می‌دهد از حمایت و تشویق دیگر اعضای گروه برخوردار شوند. افرادی که در گروه شرکت دارند شاهد هستند که دیگران نیز مشکلاتی شبیه به آنان دارند و بدین ترتیب کمتر احساس تنهایی می‌کنند.
اعضای گروه می‌توانند الگوی یکدیگر باشند. دیگر اعضای گروه با مشاهده فردی که در حل کردن یک مشکل موفق است، متوجه می‌شوند که امید به بهبود وجود دارد. با پیشرفت هر فرد، او می‌تواند در عوض الگویی برای حمایت از دیگران باشد. بدین ترتیب احساس موفقیت و رسیدن به دستاورد گسترش می‌یابد.
معمولا هزینه گروه درمانی با توجه به تعداد جلسات از درمان فردی پایین تر است و بنابراین راحت تر قابل پرداخت است.
روانشناس به جای تمرکز روی یک بیمار، زمان خود را به گروه بزرگ تری از افراد اختصاص می‌دهد.
گروه درمانی پناهگاه امنی است. محیط گروه به افراد اجازه می‌دهد رفتار و اعمال را در ایمنی و امنیت کامل تمرین کنند.
روانشناس با تعامل در گروه فورا متوجه میشود که هر یک از اعضای گروه چه واکنشی نسبت به دیگران دارند و در موقعیت های اجتماعی چه رفتاری از خود نشان می‌دهند. سپس روانشناس با استفاده از این اطلاعات می‌تواند به هر بیمار بازخورد ارزشمندی را ارائه دهد.
نویسنده: میترا سیفان – روانشناس
منبع: پزشک خوب